Wątroba jest największym gruczołem w naszym ciele i jednym z kluczowych organów układu pokarmowego. To dzięki niej nasza krew jest oczyszczana z toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii. Warto dbać o jej zdrowie, zwłaszcza że wirusowe zapalenie wątroby (WZW) stanowi poważne zagrożenie. Niewiedza o tej chorobie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Wirusowe zapalenie wątroby jest spowodowane zakażeniem jednym z wirusów: A, B, C, D lub E. W Polsce najwięcej zakażeń wywołują wirusy typu A, B i C. Zakażenia wirusami typu D są rzadkością, natomiast wirus E najczęściej dotyka osób podróżujących do egzotycznych regionów, gdzie ten typ wirusa jest bardziej rozpowszechniony.

Wirus typu A (HAV)

• Droga przenoszenia: Głównie drogą pokarmową, bardzo rzadko przez krew.
• Przebieg choroby: Zwykle łagodny i często bezobjawowy.
• Objawy: Mogą obejmować uporczywe swędzenie skóry, wymioty, bóle brzucha oraz dolegliwości przypominające grypę.
• Powikłania: Nie powoduje przewlekłego uszkodzenia wątroby.

Wirus typu B (HBV)

• Droga przenoszenia: Poprzez kontakt z krwią.
• Sposoby zakażenia: Może dojść do niego podczas niezabezpieczonych kontaktów seksualnych, porodu, czy kontaktu z zakażoną krwią.
• Objawy: Mogą obejmować biegunkę, wymioty, poczucie osłabienia, psychiczne rozbicie.
• Powikłania: Może prowadzić do marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.

Wirus typu C (HCV)

• Droga przenoszenia: Przez kontakt z krwią, drogą płciową oraz przez łożysko podczas porodu.
• Przebieg choroby: Może przebiegać jako ostre lub przewlekłe zakażenie, z farmakoterapią dobieraną na podstawie diagnostyki.
• Objawy: Osłabienie, bóle mięśni i stawów, swędzenie skóry, suchość śluzówek, obniżenie nastroju, powiększenie wątroby. Czasem pierwsze objawy związane są z marskością wątroby.
• Powikłania: Może prowadzić do marskości wątroby, raka wątrobowokomórkowego, a także do chorób autoimmunologicznych, takich jak kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie tarczycy, układowe zapalenie naczyń, niedokrwistość, liszaj płaski, porfiria skórna, zapalenie ślinianek i nowotworów tkanki chłonnej.

Wirus typu D (HDV)

• Charakterystyka: Nie może się namnażać samodzielnie, potrzebuje wirusa typu B (HBV) do replikacji.
• Mechanizmy zakażenia:
  • Jednoczesne zakażenie wirusami B i D (przebieg choroby podobny do ostrego zapalenia wątroby typu B).
  • Zakażenie wirusem D osoby już zakażonej wirusem B (prowadzi do zaostrzenia choroby, mogąc powodować ostrą niewydolność wątroby i śmierć).
• Występowanie: Najczęściej w rejonie basenu Morza Śródziemnego, południowych Włoszech, Egipcie, Kenii, Senegalu, Rumunii, Mongolii, Tajwanie, Chinach, Wenezueli i Kolumbii.
• Objawy: Mogą obejmować biegunkę, wymioty, poczucie osłabienia, psychiczne rozbicie.
• Powikłania: Może prowadzić do marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.

Wirus typu E (HEV)

• Przebieg choroby: Zakażenie często przebiega bezobjawowo.
• Zagrożenie: Szczególnie niebezpieczne dla kobiet w trzecim trymestrze ciąży, z poziomem śmiertelności wynoszącym 10-25%.
• Drogi zakażenia: Poprzez skażoną wodę pitną, niskie standardy higieniczne oraz spożywanie surowej lub niedogotowanej wieprzowiny, dziczyzny i owoców morza.
• Powikłania: Mogą obejmować zapalenie stawów, niedokrwistość, zapalenie kłębuszków nerkowych, zapalenie trzustki oraz dysfunkcje układu nerwowego. U osób z istniejącą chorobą wątroby zakażenie HEV może prowadzić do gwałtownego pogarszania się czynności tego narządu.

PROFILAKTYKA WZW

Podstawowe zasady profilaktyki zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby obejmują:

• Ścisłe przestrzeganie zasad higieny osobistej oraz higieny przy przygotowywaniu i spożywaniu posiłków, a także spożywanie wody tylko z pewnych źródeł.
• Unikanie kontaktu z nieczystościami stałymi i płynnymi.
• Unikanie ryzykownych sytuacji związanych z kontaktem z krwią innych osób.
• Skrupulatne przestrzeganie zasad zapobiegania zakażeniom w placówkach ochrony zdrowia oraz w miejscach, gdzie może dojść do naruszenia ciągłości skóry (np. studia tatuażu, salony kosmetyczne, salony fryzjerskie i barberskie).

Najskuteczniejszym środkiem zapobiegawczym są szczepienia przeciwko WZW typu A i B. Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B) są obowiązkowe w wielu krajach, w tym w Polsce. Wprowadzenie tych szczepień miało na celu zmniejszenie liczby zachorowań na WZW B, które jest poważną chorobą wątroby mogącą prowadzić do marskości lub raka wątroby.

OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA DZIECI W POLSCE PRZECIW WZW B

Wprowadzenie obowiązkowych szczepień przeciw WZW B miało znaczący wpływ na zdrowie publiczne, zmniejszając liczbę przypadków tej poważnej choroby i chroniąc przyszłe pokolenia przed jej skutkami. Szczepienia te są monitorowane i wspierane przez liczne organizacje zdrowia na całym świecie, w tym Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Program szczepień:

• Szczepienia przeciwko WZW B są częścią obowiązkowego programu szczepień ochronnych.
• Pierwszą dawkę szczepionki dzieci otrzymują już w pierwszej dobie życia, zazwyczaj w szpitalu.
• Druga dawka podawana jest po 6-8 tygodniach życia.
• Trzecia, końcowa dawka jest podawana w 7 miesiącu życia.

Szczepionki:

• Stosowane są szczepionki rekombinowane, które zawierają antygen powierzchniowy wirusa zapalenia wątroby typu B (HBsAg).
• Są to szczepionki bezpieczne i skuteczne, które nie zawierają żywego wirusa, więc nie mogą wywołać choroby.

Cel szczepień:

• Zapobieganie infekcji wirusem HBV, który może prowadzić do ostrego zapalenia wątroby, przewlekłego nosicielstwa wirusa, a w dalszej perspektywie do marskości lub raka wątroby.
• Ochrona noworodków i małych dzieci, które są szczególnie narażone na ciężki przebieg infekcji i rozwój przewlekłego nosicielstwa wirusa.

Efekty szczepień:

• Znaczące obniżenie liczby zachorowań na WZW B w populacji.
• Redukcja ryzyka transmisji wirusa w społeczeństwie.
• Długoterminowa ochrona zdrowia publicznego poprzez zmniejszenie liczby przypadków marskości i raka wątroby związanych z HBV.

Przeciwwskazania:

• Jak przy każdym szczepieniu, istnieją pewne przeciwwskazania, które obejmują m.in. ciężkie reakcje alergiczne na poprzednie dawki szczepionki lub na jakikolwiek składnik szczepionki.
• Szczepienie może być odroczone w przypadku ostrej choroby przebiegającej z gorączką.

JAK ŻYĆ Z WZW?

Kluczowe w leczeniu WZW są wczesna diagnoza oraz  szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia i zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia i życia powikłań.
Nieleczone wirusowe zapalenie wątroby prowadzi do ciężkich powikłań, jednak po wdrożeniu skutecznego leczenia oraz dzięki przestrzeganiu profilaktyki rozprzestrzeniania się choroby można z nim żyć pełnią życia.

LECZENIE KRZTUŚCA

Skuteczne leczenie krztuśca wymaga zastosowania antybiotyków, które hamują rozwój zakażenia i skracają okres zakaźności. Badania wykazały, że pacjent przyjmujący antybiotyk przestaje być zagrożeniem dla innych po 5 dniach leczenia.

Napady kaszlu można łagodzić jedynie objawowo, choć leki przeciwkaszlowe nie zawsze są skuteczne w przypadku krztuśca. Niemowlęta i małe dzieci mogą wymagać hospitalizacji, co zapewnia odpowiednią opiekę i szybszą reakcję w razie problemów z oddychaniem. W przypadku starszych dzieci i młodzieży, jeśli przebieg choroby jest łagodniejszy, możliwe jest leczenie w domu, pod warunkiem przestrzegania zaleceń pediatry.

WARTO WIEDZIEĆ!

By na bieżąco znać zagrożenie i wiedzieć, jak najlepiej chronić siebie i swoich bliskich, warto monitorować informacje o WZW.  W tym celu najlepiej sprawdzać strony internetowe instytucji zdrowia publicznego, takich jak:

• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny>>>
• Ministerstwo Zdrowia>>>
• Narodowy Fundusz Zdrowia>>>

Powyższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie stanowi profesjonalnej porady. Zawarte w nim wskazówki mają na celu pogłębianie wiedzy i świadomości czytelnika, jednak każdorazowe wdrożenie opisanych rozwiązań lub metod powinno być poprzedzone konsultacją ze specjalistą w danej dziedzinie. Tylko indywidualne podejście oraz opinia eksperta zapewnią bezpieczeństwo i adekwatność stosowania się do przedstawionych w artykule zaleceń.